Περί δίαιτας ευθύνη

γράφει ο Δρ Σπυρίδων Κανελλάκης, Ψυχολόγος – Διαιτολόγος

Περί δίαιτας ευθύνη – Πάνω σε ένα ξένο απόφθεγμα

“Most people do not really want freedom, because freedom involves responsibility, and most people are frightened of responsibility.” Sigmund Freud

Πολλές φορές διαιτώμενοι ή θεραπευόμενοι, όπως αγαπά ο καθένας, που αναζητούν βοήθεια για να διορθώσουν το σωματικό τους βάρος, στη πρώτη κιόλας συνεδρία αναφέρουν «Ξέρω τι πρέπει να κάνω για να χάσω βάρος, αλλά θέλω κάποιον να με επιβλέπει». Αυτό μπορεί να ειπωθεί με πολλές παραλλαγές ανάλογα την ιδιοσυγκρασία του καθενός. Αναφορικά με το πρώτο σκέλος – «Ξέρω τι πρέπει να κάνω» – υπάρχουν δύο υποπεριπτώσεις. Πρώτον ότι έχουμε έναν άνθρωπο που έχει προσπαθήσει πολλές φορές και έχει ακούσει πολλές γνώμες ή/και δεύτερον ότι έχουμε έναν άνθρωπο που πιστεύει ότι έχει διαβάσει αρκετά. Σε κάθε περίπτωση έχουμε έναν άνθρωπο που έχει ζήσει την αποτυχία μιας ή περισσότερων προσπαθειών. Το να ζει κάποιος μια αποτυχία, και πόσο μάλλον όταν την έχει ζήσει πολλές φορές είναι ένα μεγάλο φορτίο. Τούτο το αναφέρω γιατί πρωτίστως έχουμε μπροστά μας έναν άνθρωπο πονεμένο. Σε αυτούς τους ανθρώπους η κριτική, που είναι εύκολη και πολλές φορές αυθόρμητη από τους επαγγελματίες υγείας, δεν πρόκειται να τους βοηθήσει. Αυτό πρέπει να αναφερθεί διότι ο σεβασμός είναι απαραίτητη προϋπόθεση μιας αποτελεσματικής θεραπείας.

Το δεύτερο σκέλος – «…αλλά θέλω κάποιον να με επιβλέπει» – εμπεριέχει μια πιο σημαντική πληροφορία. Την αδυναμία του ατόμου να αναλάβει την ευθύνη της προσπάθειάς του. Μπορεί να ειπωθεί με βεβαιότητα ότι ποτέ, κανείς δεν άλλαξε όταν μεταβίβαζε την ευθύνη για την αλλαγή σε κάποιον άλλο. Η αλλαγή είναι τόσο προσωπική υπόθεση που η ευθύνη είναι ισχυρά ατομική, πόσο μάλλον όταν αφορά κάτι τόσο πυρηνικό όσο η διατροφή. Ο θεραπευόμενος μας λοιπόν, επιδιώκει την μεταβίβαση της ευθύνης για την αλλαγή διότι ο ίδιος δεν μπορεί να αντέξει το φορτίο της. Ένα φορτίο, για αυτούς τους ανθρώπους δυσβάσταχτο. Η θεραπεία σε αυτές τις περιπτώσεις πρέπει να στοχεύει στη διαχείριση του φορτίου από το θεραπευόμενο και τελικά στην απελευθέρωση του ατόμου δια μέσου της ανάληψης της ευθύνης. Η παγίδα για τον θεραπευτή είναι να αναλάβει το ρόλο του «αστυνομικού» και να ενδώσει στην εύκολη λύση με τα πρόσκαιρα αποτελέσματα. Η πρόκληση, όμως ταυτόχρονα και μοναδική ελπίδα για αποτελεσματική θεραπεία, είναι να θέσει το πρόβλημα στις πραγματικές του διαστάσεις και να επενδύσει στην υποστήριξη του θεραπευόμενου ώστε να νικήσει τους φόβους του και τελικά να αναλάβει την ευθύνη. Άλλωστε όπως είπε ο πατέρας της ψυχανάλυσης Sigmund Freud, η ελευθερία απαιτεί ανάληψη ευθύνης και οι περισσότεροι τη φοβούνται.