Ολιγοθερμιδικά γλυκαντικά : φίλος ή εχθρός ;

Ολιγοθερμιδικά γλυκαντικά : φίλος ή εχθρός ;

Αρκεί μία ματιά στις ετικέτες κάποιων προϊόντων που αγοράζουμε και θα διαπιστώσουμε ότι κατακλυζόμαστε από άγνωστες ουσίες με «περίεργα» ονόματα : ασπαρτάμη, γλυκοζίτες στεβιόλης, σουκραλόζη, ακεσουλφάμη Κ…. τι επίδραση έχουν και πόσο ασφαλείς είναι άραγε όλες αυτές οι γλυκαντικές ουσίες για την υγεία μας ;

Τα μη θερμιδικά ή ολιγοθερμιδικά γλυκαντικά είναι πρόσθετα τροφίμων τα οποία χρησιμοποιούνται ώστε να αποδώσουν γλυκιά γεύση στα προϊόντα ή ως επιτραπέζια γλυκαντικά [1]. Τα πιο πρόσφατα ερευνητικά δεδομένα δείχνουν ότι η αντικατάσταση της ζάχαρης στη διατροφή με ολιγοθερμιδικά γλυκαντικά έχει ως αποτέλεσμα τη συνολική μείωση της ημερήσιας ενεργειακής πρόσληψης τόσο στα παιδιά όσο και στους ενήλικες [2]. Επιπλέον, φαίνεται ότι συμβάλλει στη μείωση του σωματικού βάρους, της λιπώδους μάζας του σώματος καθώς και της περιφέρειας μέσης [3]. Κατά καιρούς έχουν κατηγορηθεί ότι μπορεί να σχετίζονται με την εμφάνιση non-Hodgkin λεμφώματος και μυελώματος σε υψηλές καταναλώσεις [4]. Ωστόσο, τα στοιχεία σχετικά με οποιαδήποτε σύνδεση των τεχνητών γλυκαντικών με διάφορους τύπους καρκίνου είναι ανεπαρκή ώστε να εξαχθεί ασφαλές συμπέρασμα [5].

Προτού τα γλυκαντικά αυτά διατεθούν στην αγορά, όπως άλλωστε και όλα τα πρόσθετα τροφίμων, υπόκεινται σε αξιολόγηση της ασφάλειάς τους για χρήση από ανθρώπους. Σε ότι αφορά την Ευρώπη, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποφασίζουν ποια πρόσθετα είναι κατάλληλα για χρήση σε τρόφιμα αλλά και σε ποια συγκεκριμένα επίπεδα είναι ασφαλή για κατανάλωση. Η αποδεκτή ημερήσια πρόσληψη (ADI) ενός πρόσθετου τροφίμου είναι μία εκτίμηση της ποσότητας η οποία μπορεί να προσλαμβάνεται καθημερινά κατά τη διάρκεια της ζωής ενός ανθρώπου, χωρίς κάποιο κίνδυνο για την υγεία του [1]. Ας πάρουμε για παράδειγμα ένα από τα κοινώς χρησιμοποιούμενα τεχνητά ολιγοθερμιδικά γλυκαντικά στα τρόφιμα, την ασπαρτάμη ή E951. Τη συναντάμε πολύ συχνά σε προϊόντα όπως οι τσίχλες, τα αναψυκτικά, τα επιδόρπια και γλυκίσματα χωρίς ζάχαρη ακόμη και σε φάρμακα. Η ασφαλής πρόσληψή της από τον άνθρωπο έχει οριστεί στα 40 mg/Kg σωματικού βάρους/ημέρα ενώ το 95 % του γενικού πληθυσμού στην Ευρώπη δεν προσλαμβάνει περισσότερα από 36 mg ασπαρτάμης/Kg σωματικού βάρους/ημέρα κατά μέσο όρο, κάτι που δείχνει πόσο δύσκολο – όχι όμως απίθανο – είναι να υπερβούμε το όριο ασφαλείας που έχει τεθεί [6], [7]. Αξίζει να σημειωθεί πως άτομα που πάσχουν από τη σπάνια γενετική μεταβολική διαταραχή φαινυλκετονουρία (PKU), πρέπει να αποφεύγουν ή να περιορίζουν την κατανάλωση ασπαρτάμης. Στην περίπτωση αυτή, η προσεκτική ανάγνωση των ετικετών των προϊόντων (όπου υπάρχει σχετική προειδοποίηση) είναι απαραίτητη.

Συμπερασματικά, δε χρειάζεται να “δαιμονοποιούμε” τα μη θερμιδικά γλυκαντικά. Από την άλλη όμως, εάν γίνεται κατάχρησή τους με το σκεπτικό “Δεν έχει θερμίδες, μπορώ να καταναλώσω απεριόριστα”, τότε είναι πιθανό να έρθουμε αντιμέτωποι με σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες. Θα πρέπει λοιπόν να γίνεται προσεκτική και λογική χρήση τους ώστε να αποκομίσουμε μόνο τα οφέλη τους !

*Η Κάλλη Ελένη είναι διαιτολόγος-διατροφολόγος

Βιβλιογραφία
1. European Food Safety Authority. Sweeteners. Available from: http://www.efsa.europa.eu/en/topics/topic/sweeteners.
2. Rogers, P.J., et al., Does low-energy sweetener consumption affect energy intake and body weight? A systematic review, including meta-analyses, of the evidence from human and animal studies. Int J Obes (Lond), 2016. 40(3): p. 381-94.
3. Miller, P.E. and V. Perez, Low-calorie sweeteners and body weight and composition: a meta-analysis of randomized controlled trials and prospective cohort studies. Am J Clin Nutr, 2014. 100(3): p. 765-77.
4. Olivier, B., et al., Review of the nutritional benefits and risks related to intense sweeteners. Arch Public Health, 2015. 73: p. 41.
5. Mishra, A., et al., Systematic review of the relationship between artificial sweetener consumption and cancer in humans: analysis of 599,741 participants. Int J Clin Pract, 2015. 69(12): p. 1418-26.
6. Panel on Food Additives and Nutrient Sources Added to Food. Scientific Opinion on the re-evaluation of aspartame (E 951) as a food additive. EFSA Journal, 2013;11(12):3496 [263 pp.].
7. European Food Safety Authority, EFSA explains the Safety of Aspartame. 2014. Available from: http://www.efsa.europa.eu/sites/default/files/corporate_publications/files/factsheetaspartame.pdf

  • Date 21 Απριλίου 2017
  • Tags Γενικά