Ασπαρτάμη ή Στέβια;

Ασπαρτάμη ή Στέβια;

Τα τεχνητά γλυκαντικά είναι ολιγοθερμιδικές ή και με μηδενικές θερμίδες ουσίες, που χρησιμοποιούνται σαν υποκατάστατο της ζάχαρης για να δώσουν γλυκιά γεύση σε πολλά τρόφιμα και ποτά καθώς και σε καλλυντικά.
Τα πιο συχνά χρησιμοποιούμενα γλυκαντικά είναι: Στέβια (γλυκοζίτες στεβιόλης), Ασπαρτάμη, Ακεσουλφαμικό κάλιο, Σορβιτόλη, Ξυλιτόλη, Σουκραλόζη και Σακχαρίνη.

Η χρήση τους είναι αμφιλεγόμενη και αινιγματική, με πολλούς προβληματισμούς για το πόσο ασφαλή είναι. Χρησιμοποιούνται από παχύσαρκα και φυσιολογικού βάρους άτομα, διαβητικούς και μη διαβητικούς, ενήλικες και παιδιά, εγκυμονούσες και θηλάζουσες και η μεγάλη προώθησή τους μέσω marketing έχει οδηγήσει στην ευρέως διαδεδομένη καθημερινή χρήση τους σε τρόφιμα και ποτά διαιτητικά (light) ή χωρίς ζάχαρη, γλυκίσματα, χυμούς, αναψυκτικά, γιαούρτια, ζελέ, τσίχλες, καραμέλες κ.α.

Είναι όμως υγιεινά;
Οι εταιρείες παρασκευής τροφίμων και ποτών με τεχνητά γλυκαντικά ισχυρίζονται πως είναι ασφαλή, και πως με την χρήση τους επιτυγχάνεται έλεγχος των επιπέδων γλυκόζης του αίματος, μεγάλη μείωση στην κατανάλωση θερμίδων, καθώς και προστασία από την αλλοίωση των δοντιών. Ας δούμε όμως τι λένε οι μελέτες…

Ασπαρτάμη

Μία αναφορά της Ιατρικής σχολής του Πανεπιστημίου της Ουάσινγκτον το 1996 πρότεινε πως υπάρχει μία αυξημένη συσχέτιση μεταξύ της αυξημένης κατανάλωσης ασπαρτάμης και της εμφάνισης καρκίνου του εγκεφάλου. Μετέπειτα μελέτες όμως δεν βρήκαν συσχέτιση μεταξύ της κανανάλωσης ασπαρτάμης και της εμφάνισης καρκίνου του εγκεφάλου αμφισβητώντας τη συγκεκριμένη μελέτη.

Το Ευρωπαϊκό Ίδρυμα Ογκολογίας και Περιβαλλοντικών Επιστημών Ramazzini δημοσίευσε διάφορες μακροχρόνιες μελέτες το 2006 και το 2007 οι οποίες συνδέουν την κατανάλωση ασπαρτάμης με την εμφάνιση λεμφώματος και λευχαιμίας σε ποντίκια.

Στην μεγαλύτερη μελέτη (500.000 ενήλικες) που διεξήχθη (2006) μελετώντας τη σχέση μεταξύ κατανάλωσης ασπαρτάμης και της εμφάνισης καρκίνου, οι ερευνητές του εθνικού ινστιτούτου καρκίνου των ΗΠΑ (NCI) σύγκριναν άτομα που κατανάλωναν συχνά αναψυκτικά με ασπαρτάμη και άτομα που δεν κατανάλωναν τέτοια αναψυκτικά και δεν βρήκαν η κατανάλωση της ασπαρτάμης να αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης λεμφώματος, λευχαιμίας ή καρκίνου του εγκεφάλου.

Μία πρόσφατη μελέτη σε περισσότερους από 125.000 ανθρώπους βρήκε μία σχέση μεταξύ της κατανάλωσης αναψυκτικών με ασπαρτάμη και της αύξησης του κινδύνου για εμφάνιση λευχαιμίας, λεμφώματος και πολλαπλού μυελώματος στους άνδρες αλλά όχι στις γυναίκες. Στη συγκεκριμένη μελέτη βρέθηκε επίσης συσχέτιση μεταξύ της κατανάλωσης αναψυκτικών με κοινή ζάχαρη με αύξηση του κινδύνου εμφάνισης λεμφώματος σε άνδρες οδηγώντας τους ερευνητές να συμπεράνουν πως τα αποτελέσματα της μελέτης είναι πιθανότατα τυχαία και όχι ισχυρά.
Το 2013 η Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων (EFSA) διενεργώντας μία συστηματική ανασκόπηση μελετών κατέληξε στο συμπέρασμα πως η ασπαρτάμη είναι ασφαλής για κατανάλωση ακόμη και από εγκυμονούσες και παιδιά.

Αποδεκτή Ημερήσια Πρόσληψη: 40 mg/κιλό σωματικού βάρους

Τα άτομα με φαινυλκετονουρία δεν πρέπει να καταναλώνουν ασπαρτάμη. Ο οργανισμός των ατόμων με φαινυλκετονουρία (PKU) δεν διαθέτει το ένζυμο που είναι απαραίτητο για να μετατραπεί η φαινυλαλανίνη (που περιέχεται στην ασπαρτάμη) στο αμινοξύ τυροσίνη,  με αποτέλεσμα η κατανάλωση τροφών που περιέχουν φαινυλαλανίνη να οδηγεί σε παθολογικά υψηλή συγκέντρωσή της στο σώμα.

Στέβια

Οι γλυκοζίτες στεβιόλης εγκρίθηκαν από την Ευρωπαϊκή Ένωση το 2010 μετά από εκτενή ανάλυση των ερευνητικών δεδομένων που διενεργήθηκε από την Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων (EFSA), η οποία κατέληξε στο συμπέρασμα πως δεν παρουσιάζουν καρκινογενετική ή τοξική δράση και είναι ασφαλείς για κατανάλωση ακόμη και από εγκυμονούσες και παιδιά.

Η EFSA επίσης έχει εγκρίνει τους ισχυρισμούς πως οι τεχνητές γλυκαντικές ουσίες όπως η ασπαρτάμη και η στέβια δεν επηρεάζουν τα επίπεδα της γλυκόζης και της ινσουλίνης στο αίμα και μπορούν να καταναλώνονται από άτομα με σακχαρώδη διαβήτη, μειώνοντας τη μετά-γευματική υπεργλυκαιμία.

Αξίζει να σημειωθεί πως τα προϊόντα στέβιας που κυκλοφορούν στο εμπόριο δεν είναι φυσικά προϊόντα. Προκειμένου να εξαχθούν οι γλυκοζίτες στεβιόλης απαιτείται πολύπλοκη χημική διαδικασία, γι’ αυτό και η στέβια δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιηθεί στα βιολογικά προϊόντα.

Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή και την Αμερικανική Διαβητολογική Εταιρεία οι διαβητικοί μπορούν να καταναλώνουν στέβια και ασπαρτάμη, φροντίζοντας να μην ξεπερνούν τα επιτρεπόμενα όρια. Η ρύθμιση όμως του σακχαρώδους διαβήτη δεν επιτυγχάνεται με την κατανάλωση light προϊόντων, αλλά μέσω ενός ειδικά σχεδιασμένου διαιτολογίου, που βασίζεται στις αρχές της ισορροπημένης διατροφής και στην αποφυγή της ζάχαρης στην άσκηση, καθώς και στην κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή.

Αποδεκτή Ημερήσια Πρόσληψη: 4 mg/κιλό σωματικού βάρους

Πρόσφατες πάντως μελέτες  σε πειραματόζωα υποδεικνύουν πως είναι πιθανό τα γλυκαντικά να παρεμβάλλονται στη γλυκιά γεύση με τον τρόπο που έχει μάθει να ανταποκρίνεται το σώμα και ο εγκέφαλος, δηλαδή στον ομοιοστατικό μηχανισμό για την ενέργεια. Αυτός ο μηχανισμός δεν έχει επιβεβαιωθεί σε ανθρώπους, ωστόσο κατέχει ένα ισχυρό θεωρητικό υπόβαθρο, που συνδέεται με ανισορροπία στη ρύθμιση της γλυκόζης.
Δεδομένης της συνεχώς αυξανόμενης χρήσης των γλυκαντικών ουσιών είναι σημαντικό να έχουμε υπόψη μας πως ακόμα οι μελέτες βρίσκονται σε αρχικό στάδιο και πως σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να γίνετε κατάχρηση των ουσιών αυτών. Η επίδρασή τους μακροπρόθεσμα στον οργανισμό δεν είναι πλήρως τεκμηριωμένη. Ισορροπημένη διατροφή και άσκηση αποτελούν τους θεμέλιους λίθους για την απώλεια αλλά και τη διατήρηση υγιούς βάρους καθώς και για τη ρύθμιση της γλυκόζης του αίματος.

  • Date 7 Μαρτίου 2018
  • Tags Γενικά, Ζωή και Υγεία