Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών και Διατροφή

Της Χαλόφτη Ελίνας

Τι είναι το Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών;

Το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών (ΣΠΩ) είναι διαταραχή που χαρακτηρίζεται από υπερανδρογοναιμία, ωοθηκική δυσλειτουργία και ωοθήκες πολυκυστικής μορφολογίας.

Η αιτιολογία του παραμένει άγνωστη και η θεραπεία του είναι κυρίως συμπτωματική και εμπειρική. Το σύνδρομο έχει το δυναμικό να προκαλεί σημαντικές μεταβολικές διαταραχές, αυξάνοντας έτσι τον κίνδυνο Σακχαρώδη Διαβήτη (ΣΔ) και καρδιαγγειακής νόσου.

Η αντίσταση στην ινσουλίνη παρατηρείται σε πολλές γυναίκες με ΣΠΩ, ιδιαίτερα σε εκείνες με υπερανδρογοναιμία, ωστόσο δεν θεωρείται ως ένα εκ των διαγνωστικών κριτηρίων.

Ποιες είναι οι αιτιές και τα συμπτώματα;

Οι ακριβείς αιτίες του συνδρόμου δεν είναι γνωστές, αλλά πιστεύεται ότι αποτελεί συνέπεια περιβαλλοντικών και γενετικών παραγόντων. Το σύνδρομο αποτελεί ένα σύνολο ετερογενών στοιχείων τα οποία καλύπτουν ένα μεγάλο φάσμα κλινικών εκδηλώσεων.

Μελέτες έχουν δείξει πως όταν μία γυναίκα πάσχει από ΣΠΩ, είναι πολύ πιθανό να το έχει και η μητέρα ή η αδελφή της, ενώ υπάρχουν ενδείξεις ότι οι διαταραχές των επιπέδων μιας ορμόνης που εκκρίνεται από τη υπόφυση (της LH-ωχρινοτρόπου) και τα υψηλά επίπεδα των ανδρογόνων, επηρεάζουν την ομαλή λειτουργία των ωοθηκών.

Αναμεσα στα συμπτώματα που αναφέρονται είναι:

• Δυσκολία στην διαδικασία απώλειας βάρους.
• Αύξηση του σωματικού βάρους.
• Διαταραχές του μεταβολισμού της ινσουλίνης.
• Τριχοφυΐα.
• Ακμή.
• Υπογονιμότητα και ακανόνιστος εμμηνορροϊκός κύκλος.

Ποιος είναι ο ρόλος της διατροφής;

Η θεραπεία του συνδρόμου στοχεύει στην ύφεση των συμπτωμάτων, την αποκατάσταση της γονιμότητας και την πρόληψη των περαιτέρω επιπλοκών.

Από τους κυριότερους στόχους της πρόληψης αλλά και αντιμετώπισης του συνδρόμου είναι η απώλεια σωματικού βάρους, η ρύθμιση των επιπέδων ινσουλίνης, αλλά και η συνολλικές αλλαγές στον τρόπο ζωής.

Η διατροφή είναι ζωτικής σημασίας για τη διαχείριση του συνδρόμου, όχι μόνο για την απώλεια βάρους και τη συντήρηση, αλλά και για τη ρύθμιση των επιπέδων ινσουλίνης. Πολλές γυναίκες με ΣΠΩ είναι ανθεκτικές στην ινσουλίνη, με αποτέλεσμα το πάγκρεας να παράγει περισσότερη ινσουλίνη για να είναι αποτελεσματικό.

Η τυποποίηση μιας ιδανικά σωστής διατροφής για την αντιμετώπιση του ΣΠΩ είναι μια πολύ ατομική και περίπλοκη διαδικασία, καθώς η υποκείμενη αιτία του συνδρόμου και τα διαφορετικά επίπεδα ορμονών διαφέρουν από γυναίκα σε γυναίκα.

Ας δούμε όμως μερικές από τις βασικές διατροφικές οδηγίες:

Τροφές υψηλού Γλυκαιμικού Δείκτη(ΓΔ):

Τα τρόφιμα που έχουν υψηλό ΓΔ έχουν ως αποτέλεσμα τη γρήγορη αύξηση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα, έτσι τα επίπεδα ινσουλίνης ακολουθούν το σχήμα για να αντιμετωπίσουν τη γλυκόζη στη ροή του αίματος. Γενικά, τα τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε ΓΔ έχουν υποστεί επεξεργασία για την αφαίρεση ινών και άλλων θρεπτικών ουσιών, ώστε να είναι θεωρητικά νόστιμα, αλλά έχουν υψηλές θερμίδες ενώ δεν περιέχουν ιδιαίτερα θρεπτικά συστατικά. Μερικά παραδείγματα τροφίμων υψηλού ΓΔ είναι το λευκό ρύζι, το κέικ, τα μπισκότα, το λευκό ψωμί.

Έτσι συνιστάται η αποφυγή τους και η κατανάλωση υδατάνθρακών χαμηλού (ΓΔ) που είναι πλούσιοι σε φυτικές ίνες όπως είναι τα προϊόντα ολικής αλέσεως.

Τροφές πλούσιες σε λιπαρά:

Τα κορεσμένα υδρογονωμένα και τρανς-λιπαρά είναι όλα τα λίπη που πρέπει να αποφεύγονται. Τα κορεσμένα λίπη που βρίσκονται στο κόκκινο κρέας και τα γαλακτοκομικά προϊόντα προκαλούν αύξηση στην παραγωγή οιστρογόνων, εμποδίζουν την απορρόφηση ορισμένων θρεπτικών ουσιών και μπορούν να προκαλέσουν αύξηση βάρους.

Τα τρανς και τα υδρογονωμένα λίπη, από το μαγειρεμένο λάδι, τη μαργαρίνη και τα επεξεργασμένα τρόφιμα, αυξάνουν τον κίνδυνο καρδιακών παθήσεων και διαβήτη, κάτι που είναι ακόμα πιο επικύνδινο για την ήδη υπάρχουσα προδιάθεση των γυναικών με ΣΠΩ.

Ωστόσο, τα απαραίτητα λιπαρά οξέα είναι πραγματικά σημαντικά για τη διατήρηση του κυτταρικού τοιχώματος, το οποίο επιτρέπει τη διέλευση των θρεπτικών ουσιών.
Είναι επίσης ζωτικής σημασίας για την ισορροπία των ορμονών, τη διαχείριση του βάρους και τη γονιμότητα. Αυτά τα υγιή λίπη τα συναντάμε σε καρπούς και σπόρους, λιπαρά ψάρια, στο αβοκάντο και στο ελαιόλαδο, τροφές που πρέπει να καταναλώνονται με μέτρο αλλά καθημερινά.

Πράσινα φυλλώδη λαχανικά:

Περιέχουν τα περισσότερα θρεπτικά συστατικά ανά θερμίδα από οποιοδήποτε άλλο τρόφιμο. Είναι πλούσια σε σίδηρο, ασβέστιο, κάλιο και μαγνήσιο, καθώς και βιταμίνες Κ, C, E και πολλές από τις βιταμίνες του συμπλέγματος Β.

Προάγουν τον μεταβολισμό της γλυκόζης και του λίπους καθώς επίσης, βοηθούν τη λειτουργία του θυρεοειδούς και την ισορροπία των ορμονών μεταξύ άλλων. Η κατανάλωση τους θεωρείται ζωτικής σημασιάς στη διαχείριση του συνδρόμου.

Φρούτα:

Είναι μια πλούσια πηγή φυτικών ινών, βιταμινών, ανόργανων συστατικών και φυτοθρεπτικών συστατικών και πρέπει να είναι αναπόσπαστο κομμάτι της διατροφής.

Πολύ συχνά υπάρχει ο φόβος για κατανάλωση φρούτων στις γυναίκες με ΣΠΩ λόγο του φόβου της αύξησης των επιπέδων σακχάρου στο αίμα.

Ωστόσο, τα φρούτα εξακολουθούν να έχουν σημαντικό ρόλο στην παροχή των θρεπτικών συστατικών που χρειαζόμαστε για την καταπολέμηση του ΣΠΩ. Έτσι, εστιάζουμε στην κατανάλωση φρούτων με χαμηλοτέρο ΓΔ.

Στα φρούτα με χαμηλό ΓΔ συγκαταλέγονται τα μήλα, τα αχλάδια, τα δαμάσκηνα, τα ακτινίδια.

Κατανάλωση μικρών και συχνών γευμάτων:

Η κατανάλωση τροφής κάθε τρεις ώρες μπορεί να βοηθήσει τόσο τον έλεγχο του σακχάρου του αίματος, όσο και τον έλεγχο του αισθήματος της πείνας.

Ποιες πρέπει να είναι οι αλλαγές στον τρόπο ζωής;

Εκτός από τη διατροφή είναι εξαιρετικά σημαντική πτυχή για την αντιμετώπιση του ΣΠΩ και οι επιμέρους αλλαγές στον τρόπο ζωής.

Η τακτική άσκηση βοηθά την ευκολότερη απορρόφηση της γλυκόζης στο αίμα. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα τη μείωση της συγκέντρωσης του σακχάρου στο αίμα και τον περιορισμό της υπερινσουλιναιμίας.

Η διαχείρηση του άγχους, η καλύτερη ποιότητα ζωής και η απώλεια βάρους είναι ένας νέος τρόπος προσέγγισης στην συνολική αλλαγή συμπεριφοράς στους τομείς της διατροφικής συμπεριφοράς και της άσκησης. Η αντιμετώπιση αυτή αποτελεί μια καλή βάση για την συνολική αντιμετώπιση των συμπτωματων του ΣΠΩ.

Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε πως η θεραπεία για το ΣΠΩ είναι η βελτίωση των συμπτωμάτων μέσο μιας ισορροπημένης και εξατομικευμένης διατροφής καθώς και η αλλαγή στον τρόπο ζωής ώστε να μπορούμε να διαχειριστούμε καλύτερα τα συμπτώματά.