Φροντίδα της στοματικής υγείας και διατροφής σε παιδιά ηλικίας άνω των 2 ετών

Καθώς το παιδί των δύο ετών ξεκινάει να δοκιμάζει μια ποικιλία νέων τροφών, τα υγιεινά γεύματα και διάφορα σνακ πρέπει να καθιερωθούν Η εξέταση της διατροφής από τον οδοντίατρο σε συνεργασία με το διαιτολόγο θα βοηθήσει τους γονείς να υιοθετήσουν πιο υγιεινές και μη τερηδονογόνες διατροφικές επιλογές.

Η κατανάλωση τερηδονογόνων σνακ μεταξύ των γευμάτων ή η συνεχής απομύζηση τερηδονογόνων υγρών (χυμοί, γάλα, γλυκά ροφήματα) από τα στόμια παιδικών ποτηριών αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης τερηδόνας στα παιδιά.

Στην ηλικία των δύο ετών το παιδί είναι αρκετά έτοιμο να κρατήσει τη δικιά του οδοντόβουρτσα καθώς ο γονέας καθοδηγεί το χέρι του ώστε να γίνει ένα απαλό βούρτσισμα των δοντιών. Οι κινήσεις πρέπει να γίνονται μπρος-πίσω στα οπίσθια δόντια και πάνω στη γραμμή των ούλων ενώ στα πρόσθια μικρές κυκλικές κινήσεις είναι προτιμότερες. Ο έπαινος του παιδιού στην προσπάθεια αυτή ενθαρρύνει την υιοθέτηση θετικών συνηθειών φροντίδας της στοματικής κοιλότητας που είναι πιθανόν να συνεχιστούν και στην υπόλοιπη ζωή του.

Μεταξύ των δύο και τριών ετών η ανατολή των νεογιλών δοντιών έχει ολοκληρωθεί. Ρόλος του διαιτολόγου είναι να ευαισθητοποιήσει τους γονείς ώστε αυτοί να αναφέρουν το στοματικό πόνο, την αιμορραγία ή την κακή σύγκλειση αμέσως στον οδοντίατρο. Η άρνηση της τροφής ή του μασήματος ίσως είναι μια ειδοποίηση οδοντικού προβλήματος. Στις ηλικίες αυτές τα παιδιά μαθαίνουν καλύτερα με το παράδειγμα, έτσι οι γονείς χρειάζεται να εφαρμόζουν τα λεγόμενα τους όσον αφορά στη διατροφή και στοματική υγιεινή. Παραδείγματος χάριν, όταν γονείς και παιδιά βουρτσίζουν τα δόντια τους μαζί, οι καλές συνήθειες στοματικής υγιεινής ενθαρρύνονται αποτελεσματικότερα. Το τρίχρονο παιδί πρέπει να ενθαρρύνεται να βουρτσίζει μόνο του τα δόντια του, οι γονείς κατόπιν μπορούν να του τα ξαναπλύνουν για να γίνει αποτελεσματική απομάκρυνση της πλάκας. Σε ομάδες υψηλού τερηδονικού κινδύνου με κακή στοματική υγιεινή και μειωμένη πρόσληψη φθορίου ο οδοντίατρος ίσως συστήσει την τοποθέτηση προληπτικών καλύψεων (sealant) για να προστατευτούν δόντια με βαθιές οπές και σχισμές. Είναι προφανές ότι η τοποθέτηση sealant δεν αντικαθιστά το βούρτσισμα, το νήμα και τη σωστή διατροφή.

Καθώς το παιδί μεγαλώνει είναι σημαντικό να συνεχίζει τη φροντίδα της στοματικής κοιλότητας όπως έχει προηγουμένως εκπαιδευτεί. Στην ηλικία των 6 ετών είναι πολύ σημαντική η επίσκεψη στον οδοντίατρο για την εξέταση, την αξιολόγηση του τερηδονικού κινδύνου, τον έλεγχο των πρώτων μονίμων δοντιών και την τοποθέτηση sealant στους πρώτους μόνιμους γομφίους όπου κρίνεται σκόπιμο. Επίσης από την ηλικία αυτή μπορεί να εισαχθεί η χρησιμοποίηση οδοντόπαστας ενηλίκων (ποσότητα 1-2 cm) στο πλύσιμο των δοντιών του παιδιού. Σε μεγαλύτερες ηλικίες καθορίζονται τακτικές επισκέψεις στον οδοντίατρο ανά έτος ή ανά εξάμηνο ανάλογα με την ομάδα τερηδονικού κινδύνου και ενσωματώνεται στο πρόγραμμα πρόληψης η φθορίωση στο ιατρείο, όπου αυτό κρίνεται απαραίτητο.

Τα παιδιά σε όλες τις ηλικίες πρέπει να επιβραβεύονται για την εφαρμογή της στοματικής τους φροντίδας, να εκπαιδεύονται στη σωστή μη τερηδονογόνο διατροφή και ανάλογα με το γνωστικό τους επίπεδο να ενημερώνονται για τη σχέση σακχάρων και απασβεστίωσης -ενασβεστίωσης του δοντιού. Συγκεκριμένα τα σάκχαρα που λαμβάνονται με τις τροφές μεταβολίζονται από τα μικρόβια της στοματικής κοιλότητας και ως αποτέλεσμα παράγονται οξέα. Αυτά μειώνουν το ph της μικροβιακής πλάκας και ευνοούν την αποδόμηση (απασβεστίωση) του σμάλτου των δοντιών. Η αποδόμηση αυτή καταλήγει στον σχηματισμό των τερηδονικών κοιλοτήτων.Συμπερασματικά τα μικρά παιδιά αποτελούν έναν ευάλωτο πληθυσμό, είναι εξαρτημένα και αδυνατούν να εξωτερικεύσουν τις ανάγκες τους. Ο ρόλος λοιπόν των επαγγελματιών υγείας και των γονέων είναι ουσιώδης. Η διατροφή επηρεάζει την στοματική υγεία από την παιδική ηλικία μέχρι τα τελευταία χρόνια της ζωής. Η διατήρηση της φυσικής οδοντοστοιχίας θα εξασφαλίσει την ικανοποιητική μασητική λειτουργία και θα βοηθήσει στην κατανάλωση μιας υγιούς διατροφής ώστε να απολαμβάνουμε το φαγητό και την ποιότητα ζωής που σχετίζεται με αυτό.